Masalların Gölgesindeki Kadınlar

Masallar, çocukluğumuzun en masum hatıraları gibi görünse de, farkında olmadan zihnimize kalıplar yerleştiren güçlü anlatılardır. Kültürel kodlarımızı şekillendiren bu hikâyeler, özellikle kadın figürleri üzerinden çeşitli algılar inşa eder. Klasik masallarda sıkça karşılaştığımız kötü üvey anne, rekabet içindeki üvey kız kardeşler, büyücü kraliçeler ve kurtarılmayı bekleyen prensesler, kadın kimliğine dair derin mesajlar barındırır. Peki, bu anlatılar günümüz yetişkinlerinin psikolojisini nasıl etkiliyor?

Üvey Anne = Kötü Kadın Algısı

Külkedisi, Pamuk Prenses, Hansel ve Gretel gibi pek çok masalda üvey anneler, zalim ve çıkarcı karakterler olarak resmedilir. Bu anlatılar, bilinçaltımıza iki önemli mesaj bırakır:

1. Kadınlar arasında biyolojik bağ yoksa sevgi de yoktur.

2. İkinci kez evlenen kadınlar tehditkârdır.

Modern psikolojide üvey annelere yönelik önyargıların büyük bir kısmının bu anlatılardan beslendiği düşünülmektedir. Üvey anne olmanın hâlâ zorlayıcı bir kimlik olarak algılanması, kadının toplumsal roller içinde sürekli sınanmasına neden olur.

İkinci Evliliğin Kraliçesi “Cadı”

Pamuk Prenses’in üvey annesi, güzellik takıntısı olan, kıskanç ve acımasız bir karakterdir. Birçok masalda ikinci eş olan kadın, genç, güzel ve masum kahramanı tehdit eden bir figürdür. Bu anlatılar, toplumun kadının yaş almasını ve güzelliğini kaybetmesini bir “güç kaybı” olarak yorumlamasına sebep olabilir. Kadınların birbirini kıskanması gerektiği fikri de buradan beslenir.

Bu algılar, günümüz kadınları üzerinde ciddi bir baskı yaratır. Özellikle sosyal medyanın güzellik standartlarını sürekli yeniden üretmesi, kadınların yaşlanmaya karşı direnç göstermesine ve diğer kadınları rakip olarak görmesine sebep olabilir.

Rekabet İçindeki Üvey Kız Kardeşler

Külkedisi’nde olduğu gibi, masallar üvey kız kardeşler arasında rekabeti ve kıskançlığı teşvik eder. Bu, kadınlar arasındaki dostluğu ve dayanışmayı zedeleyen bir algı yaratır. Gerçekte kadın dayanışması güçlü bir olguyken, popüler kültür ve toplumsal yargılar, kadınların sürekli rekabet halinde olduğunu vurgular.

Günümüzde iş hayatında, aile içinde ya da sosyal çevrelerde kadınların birbirine destek olması gerekirken, çocukluğumuzdan beri empoze edilen rekabet fikri bu dayanışmayı zayıflatabiliyor.

Kurtarılmayı Bekleyen Prensesler

Klasik masallarda kadın karakterler genellikle pasiftir. Külkedisi baloya gitmek için peri anneye muhtaçtır, Pamuk Prenses’i prensin öpücüğü kurtarır, Uyuyan Güzel yıllarca uyuyarak kaderini bekler. Bu hikâyeler, kadınların kendi kaderlerini belirleme gücüne sahip olmadığını, ancak bir erkek tarafından “kurtarılınca” mutlu olabileceklerini ima eder.

Bu anlatılar, modern kadınların psikolojisini nasıl etkiliyor? Günümüzde pek çok kadın, hayatının düzelmesi için dışsal bir faktörün (bir sevgili, evlilik, kariyer fırsatı) gelmesini beklerken, kendi gücünü fark etmekte zorlanabiliyor.

Masalları Yeniden Yazmak: Yeni Nesil Anlatılar

Son yıllarda Disney gibi büyük anlatı üreticileri, klasik prenses figürlerini dönüştürmeye başladı. Elsa ve Anna gibi karakterler, birbirini kurtaran kız kardeşler olarak tasvir ediliyor. Merida, Rapunzel ve Moana gibi kahramanlar kendi kaderlerini ellerine alıyorlar.

Bu yeni nesil masallar, çocuklara ve yetişkinlere farklı mesajlar veriyor:

• Kadınlar arasında rekabet yerine destek olabilir.

• Kurtarılmayı beklemek yerine kendi yolumuzu çizebiliriz.

• Üvey anneler ya da ikinci evlilikler kötü olmak zorunda değildir.

• Kadınların tek başına da mutlu olabileceği kabul edilmelidir.

Masalların bilinçaltımıza işlediği kadın imgeleri, kadınların birbirine ve kendine bakışını doğrudan etkileyebilir. Ancak, anlatılar değiştikçe algılar da değişebilir. Bugünün yetişkinleri olarak, bu kalıpları fark etmek ve bilinçli bir şekilde kırmak, hem kendi ruhsal sağlığımız hem de gelecek nesiller için önemli bir adımdır. Çünkü gerçek hayatta herkesin kendini kurtaracak bir prensese ya da büyücü kraliçeye değil, sadece kendi gücüne ihtiyacı vardır.